VİCDAN

”Gerçekler büyük ruhlu insanları besler, küçükleri yaralar.” (Napoleon Bonaparte)

Vicdanını kaybeden huzur aramasın.
Vicdan:kişiyi kendi davranışlarıyla ilgili olarak bir yargıda bulunmaya yönelten, kişinin kendi ahlak değerleri üzerinde dolaysız ve kendiliğinden yargılama yapmasını sağlayan, kişiye doğruyu ve iyiyi yapma yükümünü de yükleyen içsel güçtür.

"Bir insan tüm yaşamını nasıl Allah için yaşar?" diye düşünüyorsanız; işte bunun da anahtarı vicdandır. Küçük-büyük karşılaştığınız her olayda vicdanınızın sesine uymanız, aslında Allah'ın rızasına uymanız demektir. Dolayısıyla içinizdeki hayır sesini dinlemekle, her fiilinizde Allah'ı hoşnut etmiş olursunuz.

Kısacası insan yaptığı işten çok, vicdana tabi olma konusundaki niyetinden sorumludur. Vicdan, her insana güzel olan tavrı ve düşünceyi söyleyen, bir insanın sağlıklı muhakemede bulunmasını, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayırt edebilmesini sağlayan manevi bir özelliktir.
Vicdanın önemli bir özelliği tüm insanlarda ortak olmasıdır. Yani bir insanın vicdanına göre doğru olan, aynı koşullar söz konusu olduğu sürece diğer insanların vicdanları için de geçerlidir. Vicdanlar hiçbir zaman çatışmaz. Bunun nedeni ise vicdanın kaynağıdır; vicdan Allah'ın ilhamıdır. Allah, her insana vicdanı aracılığı ile kendisi'nin hoşnut olacağı umulan en doğru ve en güzel tavırları bildirmektedir. Vicdanın en önemli özelliklerinden biri ise insanın kendi kendine doğruyu bulmasına yardımcı olmasıdır. Vicdan, kimse göstermese de insana doğruyu gösterecektir, ancak önemli olan insanın vicdanına başvurması, onun ne dediğini dinlemesi ve eksiksizce söylediklerini uygulamasıdır. Bu nedenle vicdan dinin temel unsurudur diyebiliriz. Her insan şuur sahibi olduğu andan itibaren Allah'ın kendisine ilham ettiği vicdanının söylediklerinden sorumludur. Etrafındaki olayları idrak etmeye başlayan, muhakeme yeteneği kazanan her insan artık vicdanını duyacak, nefsi ile vicdanını ayırt edebilecek yeteneğe ve vicdanına uyabilecek iradeye sahip olmuş demektir. 

Vicdan, insanın içindeki Tanrı´dır. - Victor Hugo
Vicdanlı ve dürüst olmak, hesaplı olmaktan iyidir. Hesap, insanı makam sahibi yapar da, vicdan daha önemli bir işe yarar: İnsanı insan yapar. - Friedrich Wilhelm Nietzsche

Vicdan’’Kendinden geçme duyguyu hissetme gücüdür.İyiden kötüyü ayırabilen,iyilik etmekten tad alan kötülükten ızdırap acı duyan iç sesimizdir.İç sesin kendini bulmak,vicdanlı davranarak var olduğunu ispat etmektir. İç sesiniz ne kadar güçlü ise, dış sesler o kadar hafif kalır. Vicdana uygun olarak yapılan her tavır aklın oluşmasını ve gelişmesini sağlar. Fakat burada "aklın tanımı" dikkat edilmesi gereken önemli bir noktadır. Akıl, günlük yaşamda kullanıldığı anlamından, yani zekadan farklı bir kavramdır. Bir insan ne kadar zeki olursa olsun, bilgisi, kültürü ne kadar fazla olursa olsun, vicdanını kullanmıyorsa "akılsız" olacaktır ve birçok gerçeği göremeyecek, gördüklerini de kavrayamayacaktır. İç sesini duyamıyorlarsa ve bu sesi susturmuşlarsa dünya nimetlerinin kulu ve kölesi olmuşlardır. Madde körleştirir, sağırlaştırır, hissizleştirir ve değersizleştirir… Gönlümüzün elemini duyacak, onu düştüğü yerden kaldıracak, fıtratın iç sesini duyup yüreğine koşacak insan bir kaçtane kaldı .Vicdan yoksa hak, adalet, merhamet, insanlık davasını kaybetmişiz demektir. Vicdanınızı bir köşeye kaldırmışsanız ,her şeye yalnızca mantık gözüyle bakıp karar veriyorsan sen adaletten,haktan,hukuktan insanlıktan bahsedemezsin. Çünkü;

Yanlış yaptığında, pişmanlık yaşatandır,
Günah işlediğinde, tövbeye durdurandır.
Kalb, gönül kırdığında, tamir edinceye kadar hırpalayandır.
Haksızlık yaptığında, uyutmayandır.
Vicdan doğruluktur.
Vicdan insanı insan yapan değerlerin tümüdür.
En mükemmel adalet vicdandır. - Victor Hugo
İnsanlar işine gelince değil de vicdanına değince iyilik yapsalardı; bugün çıkar ilişkileri değil, gerçek sevdalar yaşanırdı. - Nazım Hikmet
İnsanlar tuhaftır! Fena birşey yapmakta olduklarını hissedecek olurlarsa mutlaka en evvel vicdanlarını susturacak bir sebep bulurlar. - Halid Ziya Uşaklıgil
Sadece akıl ve mantıkla hareket etme; içine duygu, vicdan ve insaf da kat.
Daima gerçekleri savun. Takdir eden olmazsa bile, vicdanına hesap vermekten kurtulursun. - Ernesto Che Guevara
Doğru bildiklerin için mücadele edebilecek kadar cesaret, topluma, ailene, İslama faydalı olabilecek kadar sağlık, ihtiyaçlarına yetebilecek zekat verebilecek kadar para, başkalarının daima iyi yönlerini görebilecek göz, yastık kadar yumuşak ve rahat bir vicdan, gördüklerinin, duyduklarının düzelmesini bekleyebilecek kadar sabır, varsa sen mutlusun.
Kaybetmeyi, ahlaksız kazanca tercih et. İlkinin acısı bir an, ama ötekinin vicdan azabı bir ömür boyu sürer.
Kötü bir işin en gizli şahidi vicdanımızdır ve kapanmayan tek yara vicdan yarasıdır.
Nefsinin öğretmeni, vicdanının öğrencisi ol. - Eflatun (Platon)
Tüm insanlar dünyaya, kafa ve yüreklerinde bir iç mahkeme ile gelirler. Bunun adına vicdan denir. - A. Boysan
Vicdan Allah´ın tatlı fısıltısıdır. - Edward Young
Vicdan:yargı makamıdır insanın.yürütme akılda yargı vicdandadır.Burada vicdanın yanında empati (olgunluk) şarttır.
Bir insanda vicdan devre dışı kalmışsa, böyle birinin sağlıklı ölçüp biçmesi, sağlıklı değer hükümleri ifade etmesi, sağlıklı değerlendirmeler yapması beklenemez. Kur’an
“Eğer iyilik ederseniz kendinize etmiş, kötülük ederseniz yine kendinize etmiş olursunuz.”(İsra, 17/7)
İnsanoğlu, vicdanının Allah’ı bilmesi sayesinde, ne kâinatı ne de bedenini düşünmeksizin gündüzleri işlerini endişesiz görmekte ve geceleri rahatlıkla uyuyabilmektedir. Akıl gaflet sahralarında dolaşsa bile, vicdan âlemlerin Rabbini bilir ve her şeyin O’nun emri ve idaresi altında olduğunun şuuruyla, ancak O’nun kudretine istinat eder ve yine ancak O’ndan medet diler.
Bu sayede insan, iç ve dış dünyasındaki sonsuz denecek kadar çok faaliyetlerin hiçbirini düşünmeden kendi işine bakar.
Bir insan kendisindeki tevazu yahut kibir hâlini vicdanen bilir. Merak, endişe, korku, sevgi, şefkat, tereddüt... gibi nice hâller de hep vicdanen bilinirler.
Söz gelimi bir insan devamlı doğru konuşsa vicdanı rahattır. Fakat yalan söylediğinde vicdan tepki verir, hoşnut olmaz. İlk defa yalan söyleyen biri vicdanen rahatsız olur, yüzü kızarır, kan basıncı artar. Fakat bunu alışkanlık haline getirirse, artık vicdan tepki vermez hale gelir.
Vicdanın bu hali ayçiçeği bitkisine benzer. Ayçiçeği devamlı güneşe doğru yönelir. Fakat başı ağırlaştığında sadece yere bakar. Artık güneşi takip edemez.
Vicdan azabı, insanın içinde bir cehennemdir. Lord Byron

Vicdan, adaletin en iyi vekilidir. Lady Mary Montagu.